Có một câu tục ngữ Phật giáo Việt Nam nói: “Vua Ngô bâm sáu tàng vàng, chết xuống âm phủ chẳng mang được gì. Chúa chổm uống rượu tì tì, chết xuống âm phủ khác gì vua Ngô.” Điều đó chứng tỏ sự vô ích của vật chất sau khi rời xa cuộc sống này.
Theo quan niệm Phật giáo, cái chết là một sự tất nhiên mà chúng ta cần hiểu. Đây là một pháp môn mãnh liệt, không chỉ thích hợp cho người trưởng thành mà còn phù hợp cho cả thiếu niên. Cách mà Phật dạy chúng ta nhìn vào sự chết nhằm giữ chánh niệm, không để bị lạc mất trong cuộc sống.
Khi chúng ta nhìn sát vào sự chết, chúng ta thấy ngay thực tại của cuộc sống và sự tạm thời của mọi thứ. Trong cái chết, không có khái niệm về thời gian, không có quá khứ hay tương lai, và không còn sự áp đặt của những tín ngưỡng tôn giáo.
Đức Phật đã dạy nhiều pháp khác nhau cho các môn đồ của mình. Trong số đó, ông đặc biệt dạy rằng cuộc sống chỉ kéo dài trong một hơi thở và chúng ta nên giữ chánh niệm về sự chết trong suốt cuộc sống, không để lạc lối.
Chúng ta thích hoan lạc, thích trải nghiệm “thọ lạc” hơn là “thọ khổ”. Nhưng tại sao đức Phật lại dạy chúng ta niệm về sự chết?
Lý do là vì sự thực tại của cuộc sống không đảm bảo. Đức Phật dạy rằng cuộc sống khó đạt được, và Phật pháp khó hiểu. Chúng ta cần hiểu rằng thân người là một món quý giá, và không được lãng phí nó đi một phút nào. Chúng ta không nên hoang phí thời gian quý giá của mình, nhưng cần trân trọng sự sống.
Quán niệm về sự chết là một pháp môn mãnh liệt. Nó không chỉ áp dụng cho người trưởng thành mà còn phù hợp cho cả thiếu niên. Chính đức Phật đã dạy một bé gái 16 tuổi quán niệm về sự chết, và cô bé này liên tục trong 3 năm đã tu tập quán niệm về sự chết.
Chuyện kể rằng, đức Phật trở lại thành Alavi sau 3 năm vắng mặt, vì nhìn thấy bé gái sắp vào Thánh quả Dự lưu và biết cô bé sẽ chết ngay trong ngày gặp lại ông. Đây là một ví dụ cho thấy sự hiệu quả của việc tu tập quán niệm về sự chết.
Quán niệm về sự chết không có nghĩa là ghê tởm sự sống. Thực tế, nó là sự quý trọng đối với sự sống. Bởi vì đức Phật đã dạy rằng thân người là quý giá, và Phật pháp là khó nghe.
Chúng ta có thể thực hành quán niệm về sự chết bằng cách hình dung rằng mình đã chết từ đầu tới chân. Khi tập cảm nhận sự chết, tất cả các tâm vui buồn tự nhiên biến mất và cơ thể thư giãn. Chúng ta có thể áp dụng quán niệm về sự chết trong mọi hoạt động hàng ngày, và từ đó chúng ta sẽ cảm nhận được sự tạm thời của cuộc sống và cõi sinh tử.
Hãy thử tu tập quán niệm về sự chết trong một buổi, trong một ngày, và rồi cả đời. Đi, đứng, nằm, ngồi – hãy cảm nhận rằng bạn đang chết. Chỉ còn duy nhất một hơi thở là cái giữ thân thể bạn với cõi này. Đừng hoang phí một phút nào của cuộc đời mình và hãy giữ tâm thức trong trạng thái này.
Pháp môn quán niệm về sự chết không chỉ thích nghi với người trưởng thành mà còn rất phù hợp cho thiếu niên. Đây là một pháp môn vô cùng hiệu quả và có diệu dụng không thể đo lường. Chúng ta có thể áp dụng nó bằng cách tập trung vào mỗi hơi thở và cảm nhận sự sống và sự chết.
Hãy thử tu tập quán niệm về sự chết và cảm nhận cuộc sống một cách chân thật và sâu sắc. Quán niệm về sự chết sẽ giúp chúng ta vượt qua sự thay đổi trong cuộc sống và hiểu rằng mọi thứ đều tạm thời. Hãy trân trọng cuộc sống và không để lãng phí phút giây quý giá của chúng ta.
