Vào thế kỷ thứ III trước Công nguyên, Trung Quốc chìm trong thời kỳ Chiến Quốc đầy biến động, nơi bảy quốc gia hùng mạnh cạnh tranh khốc liệt để giành quyền bá chủ. Từ cuộc chiến hỗn loạn này, một nhân vật kiệt xuất đã vươn lên: Tần Thủy Hoàng, vị hoàng đế đầu tiên thống nhất Trung Hoa, người đã đặt nền móng cho một đế chế vĩ đại kéo dài hàng thiên niên kỷ.
Tần Vương Chính: Những Năm Tháng Ấu Thời và Kế Vị Ngôi Vua
Tần Thủy Hoàng, tên thật là Doanh Chính, sinh năm 259 TCN tại Hàm Đan, kinh đô của nước Triệu. Cha ông là Doanh Tử Sở, con tin của nước Tần tại Triệu, sau này trở thành Trang Tương Vương. Mẹ ông được cho là thiếp của Lã Bất Vi, một thương gia giàu có và đầy quyền lực.
Doanh Chính lên ngôi vua Tần năm 13 tuổi sau khi cha ông qua đời. Lã Bất Vi được phong làm Tướng quốc, nắm quyền nhiếp chính. Bất Vi mời gọi các học giả và du thuyết gia đến Tần, trong đó có Lý Tư, một người có ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp của Doanh Chính sau này.
Con Đường Chinh Phạt: Từ Tần Vương Đến Hoàng Đế
Kế thừa một quốc gia hùng mạnh với quân đội thiện chiến, Doanh Chính bắt đầu thực hiện tham vọng thống nhất Trung Hoa. Ông tiến hành các chiến dịch quân sự quy mô lớn, lần lượt thôn tính sáu nước còn lại: Hàn, Triệu, Ngụy, Sở, Yên, và Tề.
Năm 230 TCN, nước Hàn, quốc gia yếu nhất trong số bảy nước, trở thành mục tiêu đầu tiên của Doanh Chính. Nội sử Thắng, một tướng tài của Tần, đã đánh bại Hàn, bắt sống vua Hàn An và sáp nhập lãnh thổ Hàn vào Tần.
Tiếp theo, Doanh Chính hướng mũi nhọn về nước Triệu, nơi ông từng sống những năm tháng ấu thơ. Năm 228 TCN, sau nhiều năm giao tranh ác liệt, Tần đánh bại Triệu, bắt sống vua Triệu Thiên.
Năm 225 TCN, đến lượt nước Ngụy bị Tần thôn tính. Tướng Vương Bôn của Tần đã cho phá đê, dẫn nước sông Hoàng Hà tràn vào kinh đô Đại Lương của Ngụy, buộc vua Ngụy Giả đầu hàng.
Nước Sở, quốc gia rộng lớn và hùng mạnh nhất ở phía nam, trở thành đối thủ đáng gờm nhất của Tần. Năm 223 TCN, sau một cuộc chiến kéo dài và đẫm máu, Tần đánh bại Sở, bắt sống vua Sở Phụ Sô. Tướng Hạng Yên, một quý tộc Sở, đã lập Xương Bình Quân, một thành viên hoàng tộc Sở, làm vua để tiếp tục kháng cự nhưng thất bại.
Năm 222 TCN, nước Yên và Đại, tàn dư của nước Triệu, bị tướng Vương Bôn của Tần tiêu diệt. Vua Yên Hỉ và vua Đại Gia bị bắt sống.
Nước Tề, quốc gia cuối cùng còn sót lại, cố gắng giữ thái độ trung lập nhưng cuối cùng cũng không tránh khỏi số phận bị Tần thôn tính vào năm 221 TCN. Vua Tề Kiến bị bắt sống, đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ Chiến Quốc và sự thống nhất của Trung Hoa dưới triều đại nhà Tần.
Tần Thủy Hoàng: Xây Dựng Một Đế Chế Hùng Mạnh
Sau khi thống nhất Trung Hoa, Doanh Chính tự xưng là “Thủy Hoàng Đế”, nghĩa là vị hoàng đế đầu tiên, và đặt nền móng cho một đế chế hùng mạnh.
Để củng cố quyền lực tập trung, Thủy Hoàng Đế chia đất nước thành 36 quận, mỗi quận đặt quan Thú, Úy, Giám để cai trị. Ông thống nhất đơn vị đo lường, tiền tệ, chữ viết, và luật pháp trên toàn quốc.
Để bảo vệ đất nước khỏi các cuộc xâm lược từ phương bắc, Thủy Hoàng Đế cho xây dựng Vạn Lý Trường Thành, một công trình kiến trúc vĩ đại nối liền các tuyến phòng thủ trước đó. Ông cũng cho xây dựng nhiều cung điện nguy nga, lăng mộ hoành tráng, và hệ thống đường sá rộng lớn.
Thủy Hoàng Đế là một vị vua đầy tham vọng, ông mong muốn trường sinh bất lão và đã cử nhiều đoàn người đi tìm thuốc trường sinh. Tuy nhiên, tham vọng này đã khiến ông trở nên tàn bạo và đa nghi, dẫn đến việc thiêu hủy sách vở và chôn sống nhiều học giả.
Di Sản Của Tần Thủy Hoàng
Tần Thủy Hoàng qua đời năm 210 TCN trong một chuyến tuần du phương đông. Con trai ông là Hồ Hợi lên ngôi, tức Tần Nhị Thế. Tuy nhiên, triều đại nhà Tần nhanh chóng suy yếu do sự cai trị tàn bạo của Nhị Thế và sự nổi dậy của các cuộc khởi nghĩa nông dân. Năm 206 TCN, nhà Tần sụp đổ, nhường chỗ cho triều đại nhà Hán.
Dù triều đại nhà Tần tồn tại ngắn ngủi, Tần Thủy Hoàng đã để lại một di sản to lớn cho lịch sử Trung Quốc. Ông là người đặt nền móng cho một đế chế tập trung, thống nhất, với hệ thống hành chính và luật pháp chặt chẽ. Những cải cách của ông đã tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế, văn hóa, và xã hội của Trung Quốc trong nhiều thế kỷ sau.
Tuy nhiên, Thủy Hoàng Đế cũng bị chỉ trích vì sự tàn bạo và độc đoán của mình. Việc thiêu hủy sách vở và chôn sống các học giả đã gây tổn thất lớn cho văn hóa Trung Hoa.
Tần Thủy Hoàng là một nhân vật lịch sử gây nhiều tranh cãi. Ông là một vị vua tài ba, một nhà quân sự lỗi lạc, nhưng cũng là một bạo chúa tàn nhẫn. Dù vậy, không thể phủ nhận vai trò quan trọng của ông trong lịch sử Trung Quốc. Ông là người đã thống nhất Trung Hoa, đặt nền móng cho một đế chế hùng mạnh, và để lại một di sản to lớn cho các thế hệ sau.
