Gia đình Việt cúng bái tổ tiên
“Con ơi nhớ lấy câu này
Cúng ancestors con praying ngày hai bữa
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Ăn gạo nhớ người cày ruộng ra”
Câu ca dao mộc mạc như lời ru của bà, của mẹ đã in sâu vào tiềm thức biết bao thế hệ người Việt về đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Chim có tổ, người có tông”. Truyền thống thờ cúng tổ tiên từ ngàn đời nay đã trở thành một nét đẹp văn hóa tâm linh không thể thiếu trong đời sống của người Việt. Bên cạnh những nghi lễ long trọng tại đình, chùa, miếu mạo, thì “Văn Khấn Nôm Tại Nhà” chính là cầu nối gần gũi, ấm áp để con cháu bày tỏ lòng thành kính đến ông bà, tổ tiên.
Tìm hiểu về văn khấn Nôm tại gia
Khác với văn khấn bằng chữ Hán Nôm cổ, “văn khấn Nôm” được viết bằng chữ Quốc ngữ, sử dụng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, phù hợp với mọi đối tượng, đặc biệt là thế hệ trẻ ngày nay.
Tuy nhiên, văn khấn Nôm tại gia không phải là những bài văn được sáng tác tùy tiện. Theo ông Nguyễn Văn An – nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, để bài văn khấn được “truyền đạt” đến ông bà, tổ tiên, gia chủ cần lưu ý lựa chọn những bài văn được các nhà nghiên cứu văn hóa, tâm linh biên soạn dựa trên nền tảng văn hóa, tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Hướng dẫn thực hiện lễ cúng và Văn Khấn Nôm Tại Nhà
Lễ cúng gia tiên có thể được thực hiện vào các dịp Lễ, Tết, giỗ chạp, hoặc những ngày mùng một, ngày rằm hàng tháng. Tùy vào điều kiện và phong tục từng vùng miền, gia chủ có thể chuẩn bị mâm cúng thịnh soạn hay đơn giản, nhưng quan trọng nhất vẫn là lòng thành kính hướng về cội nguồn.
1. Chuẩn bị lễ vật
Mâm cúng gia tiên cơ bản thường bao gồm:
- Hương, hoa tươi, đèn nến, trầu cau, rượu, nước sạch
- Mâm cơm mặn (hoặc chay) với đầy đủ các món ăn truyền thống
- Tiền vàng, quần áo bằng giấy
Lưu ý: Mâm cúng có thể thay đổi tùy thuộc vào từng vùng miền và điều kiện của mỗi gia đình.
2. Văn khấn Nôm cúng gia tiên
(Bài văn khấn tham khảo)
Nam mô a di đà phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Con lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.
Hôm nay là ngày … tháng … năm …
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại: …
Thành tâm sửa biện hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ cúng dâng, bày lên trước án kính mời:
- Hương hồn các bậc Tiên tổ, ông bà, cha mẹ, cô dì, chú bác, anh em nội, ngoại, và toàn thể gia quyến họ …
Chúng con kính mời các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Cúi xin cho chúng con được ghé mắt chứng giám, ngự về hưởng thụ lễ vật, phù hộ độ trì cho gia đình chúng con được an khang thịnh vượng, vạn sự như ý, con cháu khỏe mạnh, học hành tấn tới, gia đạo bình an.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di đà phật! (3 lần)
Người phụ nữ đang thắp nhang tại bàn thờ tổ tiên
3. Lưu ý khi thực hiện nghi lễ
- Trang phục gọn gàng, sạch sẽ.
- Thái độ nghiêm túc, thành tâm.
- Không nên khấn vái quá to, làm ảnh hưởng đến mọi người xung quanh.
- Sau khi thắp hương, cần phải đợi hương tàn hết mới được rút chân hương và hóa vàng mã.
Kết luận
Văn khấn Nôm tại nhà không chỉ là lời khẩn cầu, mà còn là nhịp cầu kết nối tâm linh giữa thế hệ ngày nay với ông bà, tổ tiên. Dù cuộc sống có hiện đại đến đâu, việc gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc vẫn luôn là điều vô cùng quan trọng.
Bạn đọc có thể tìm hiểu thêm về văn khấn trong các bài viết khác trên website Khám Phá Lịch Sử.
