Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao những người tốt thường chết sớm, trong khi những kẻ lừa đảo, gian tham vẫn sống yên ổn và giàu có? Có vẻ như luật nhân quả không công bằng, phải không?
Cuộc sống là nhân quả của chính ta
Luật nhân quả trong Phật giáo có thể giải thích câu hỏi này một cách rõ ràng. Theo luật nhân quả, mọi sự việc, mọi vật đều phụ thuộc vào một hay nhiều nguyên nhân. Tương tự như việc trồng cam chỉ được gặt cam, không thể trồng cam mà lại thu hoạch được xoài. Để có trái cam, chúng ta cần nước, phân bón, ánh sáng mặt trời và công sức chăm sóc. Ngoài ra, cần thời gian để cây cam phát triển và cho quả.
Con người cũng tương tự như vậy. Để có quả tức thì hoặc chậm, cần phải có nhân, duyên và thời gian phù hợp. Sự chuyển đổi từ nhân đến quả không diễn ra đồng nhất trong một thời gian nhất định.
Quả trổ không phải lúc nào cũng tức thì
Có những quả trổ tức thì, khi nhân vừa sinh ra thì quả cũng trổ. Nhưng cũng có những quả mà từ khi gieo trồng cho đến khi thu hoạch cần một khoảng thời gian nhất định. Ví dụ, từ khi gieo hạt giống cho đến khi thu hoạch lúa, cần ít nhất ba tháng. Và cũng có những quả từ nhân đến quả cách nhau hàng chục năm, ví dụ như một đứa trẻ mới bắt đầu đi học đến khi trở thành người thành đạt, cần ít nhất là mười hai năm.
Đừng nên nghĩ rằng luật nhân quả không công bằng chỉ vì chưa thấy quả của một số nhân. Có nhiều người trong cuộc sống làm những điều ác mà vẫn sống sung sướng, giàu có bởi vì họ đã làm những điều tốt trong quá khứ. Và ngược lại, những nhân ác gieo trồng trong kiếp hiện tại chưa đủ nhân duyên để gặt quả. Phật giáo gọi loại nhân quả này là “nhân quả khác thời”, nghĩa là thời gian từ nhân đến quả phải trải qua một khoảng thời gian. Khoảng thời gian này có thể là gieo nhân và gặt quả trong cùng một kiếp, hoặc gieo nhân trong kiếp này và gặt quả ở kiếp sau, hoặc gieo nhân trong kiếp này và gặt quả trong các kiếp sau. Như vậy, nhân quả thực sự rất phức tạp và chỉ những người có sự giác ngộ mới hiểu được.
Sức mạnh của niềm tin vào nhân quả
Nhân quả theo Phật giáo không phải là định mệnh và không hoàn toàn bị ràng buộc bởi những nhân đã gieo trồng trong quá khứ. Chúng ta có thể thay đổi quả trổ trong tương lai bằng cách gieo nhân và vun xới các hạt nhân khác trong hiện tại. Một hạt nhân đã gieo không thể nảy mầm nếu thiếu nhân và duyên khác để phụ trợ.
Hạnh phúc hay bất hạnh là kết quả của chúng ta gặt, dựa trên nhân mà chúng ta gieo, tức là hành động và ý nghĩ hàng ngày. Với những người Phật giáo, niềm tin không phải chỉ đơn thuần tin vào một đấng thượng đế, mà là tin vào nhân quả. Nếu chưa tin, hãy tìm hiểu về lý thuyết nhân quả rõ ràng và xây dựng niềm tin dựa trên cơ sở này. Từ đó, áp dụng nỗ lực tự thân để làm những điều tốt, tránh những điều ác và làm sạch tâm hồn. Khi tâm hồn được chuyển hóa từ ý nghĩ xuống tịnh, tội lỗi tan biến, cảnh giới địa ngục tự nhiên biến mất và cảnh giới an lạc hiện tại.
Tóm lại, theo góc nhìn của Phật giáo, nhân quả là điều không thể sai lầm. Không có quả nào trổ ra mà không có nhân và không có nhân nào gieo mà không có quả để gặt. Chỉ là chưa đến lúc thôi! Đức Phật đã nói rằng: “Tất cả chúng sanh đều mang theo cái Nghiệp của chính mình như một di sản, như vật di truyền, như người thân thiết, như chỗ dựa. Vì mỗi người có nghiệp riêng nên mới có những tác động khác nhau giữa mọi người.” (Majjhima Nikaya, Trung A Hàm, bài kinh Cullakammavibhanga Sutta, số 135)
Hãy tin vào nhân quả và xây dựng cuộc sống hạnh phúc bằng cách gieo trồng những hạt nhân tốt trong hiện tại, để gặt quả tốt trong tương lai. Khám Phá Lịch Sử sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về nhân quả và những giá trị tốt đẹp của lịch sử.
