Ngồi thiền không chỉ mang lại lợi ích về sức khỏe và tinh thần mà còn giúp chúng ta có trí tuệ sáng suốt. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách ngồi thiền đúng chuẩn để bạn đạt được hiệu quả cao khi thiền.
Ngồi thiền là gì?
Thiền là phương pháp để lắng tâm và an định tâm. Ngồi thiền là một trong bốn tư thế thiền gồm đi, đứng, ngồi, nằm. Trong đó, ngồi thiền giúp chúng ta lắng tâm và làm chủ tâm nhanh nhất, tốt nhất.
Ngồi thiền giúp tâm trí được sáng suốt, an lành
Chuẩn bị trước khi ngồi thiền
Để ngồi thiền hiệu quả, chúng ta cần chuẩn bị như sau:
Không gian ngồi thiền
Trước khi bắt đầu ngồi thiền, hãy chuẩn bị một không gian yên tĩnh, riêng biệt. Nếu là mùa hè, hãy chọn nơi thoáng mát. Còn nếu là mùa đông, hãy chọn nơi ấm áp. Ở nhà, chúng ta có thể chọn ngồi thiền tại phòng thờ hoặc phòng riêng.
Chọn không gian yên tĩnh, riêng biệt để tọa thiền (ảnh minh họa)
Ngoài ra, có thể đốt một nụ trầm hay một cây hương trầm để không gian ngồi thiền trở nên thơm tho và sạch sẽ hơn.
Thời gian ngồi thiền
Dựa vào khả năng và thời gian của mỗi người, hãy ngồi thiền trong một khoảng thời gian 10, 15, 20 phút hoặc hơn nếu có thể. Việc ngồi thiền mỗi ngày sẽ mang lại nhiều lợi ích tuyệt vời.
Dụng cụ ngồi thiền
Thông thường, người ta sử dụng bồ đoàn và tọa cụ để ngồi thiền.
Những dụng cụ cần thiết khi ngồi thiền
Tuy nhiên, ở nhà, nếu không có bồ đoàn và tọa cụ, chúng ta có thể chuẩn bị như sau:
- Một chiếc gối cao khoảng 10cm – 15cm để kê phần mông ngồi cho cân đối, thay thế cho bồ đoàn.
- Một chiếc nệm hoặc chăn kích thước vuông có cạnh 70 – 80cm để tì gối xuống không bị đau, thay thế cho tọa cụ.
Có thể sử dụng chăn, gối thay thế cho bồ đoàn và tọa cụ
Trang phục ngồi thiền
Khi ngồi thiền, hãy mặc quần áo rộng rãi, thoải mái. Tránh mặc quần áo bó sát để máu huyết dễ lưu thông. Hãy tháo bỏ những đồ vật buộc trên người như đồng hồ để không làm phiền.
Các tư thế ngồi thiền đúng cách
Tư thế ngồi
- Đặt bồ đoàn về phía chính giữa (cạnh sau) của tọa cụ. Nếu không có bồ đoàn và tọa cụ, hãy sử dụng chiếc gối và chăn như hướng dẫn ở trên.
- Bước lên tọa cụ và đặt mông vào bồ đoàn sao cho xương cụt ở giữa bồ đoàn, ngồi cân đối. Hãy ngồi một nửa và không ngồi trùm lên hết bồ đoàn để đảm bảo tư thế vững vàng.
Tư thế ngồi thiền trên bồ đoàn và tọa cụ (Ảnh minh họa)
Tư thế chân
Chúng ta có hai tư thế chân khi ngồi thiền là bán già và kiết già.
Tư thế bán già
“Tư thế bán già” tức là trói một chân. Chúng ta vắt chân này lên đùi chân kia: đặt chân phải gác lên đùi trái hoặc chân trái gác lên đùi phải.
Tư thế chân khi ngồi bán già
Tư thế kiết già
“Tư thế kiết già” tức là cả hai chân vắt chéo lên: đặt chân phải lên đùi chân trái, sau đó vắt bàn chân trái lên đùi bàn chân phải hoặc ngược lại.
Tư thế này rất tốt cho thiền, giúp cơ thể được ngã ngắn và máu được đẩy lên não khi tọa thiền.
Tư thế chân khi ngồi kiết già
Tư thế tay
Chúng ta có thể đặt tay trái lên tay phải hoặc ngược lại sao cho hai ngón tay cái chạm nhẹ vào nhau và để tay lên phía trên chân. Ngoài ra, có thể để hai tay vào hai đầu gối.
Cách đặt tay khi ngồi thiền
Khi ngồi thiền có thể đặt tay vào hai đầu gối
Tư thế vai, cổ, đầu
Vai, cổ, đầu cần thả lỏng nhưng tương đối thẳng, không ngửa về đằng sau hoặc cúi quá về đằng trước. Toàn thân cần thư giãn, vặn người nhẹ nhàng, lắc và quay nhẹ cổ sang trái, sang phải cho thoải mái.
Đầu, vai, cổ thả lỏng, tương đối thẳng khi ngồi thiền (Ảnh minh họa)
Ngồi thiền đúng cách với 4 bước
Bước 1: Nhập thiền
Trong 3 đến 5 hơi thở đầu tiên – những hơi thở thanh lọc cơ thể, chúng ta thực hiện như sau:
- Hít vào bằng mũi, nhẹ nhàng và sâu. Trong quá trình hít, hình dung những dòng không khí trong sạch, tươi mát, đầy dưỡng chất đi vào và lan tỏa trong toàn thân.
- Thở ra bằng miệng và tưởng tượng những khí độc, bệnh tật trong cơ thể cùng với những suy nghĩ tiêu cực, lo âu, hận thù, ganh ghét đi cùng với hơi thở ra.
Bước 2: Trụ thiền
Sau 3 – 5 hơi thở đầu tiên, hãy mở mắt khoảng 1/3 (mắt không nhắm cũng không mở to) và nhìn xuống về phía trước khoảng 1 – 1,5m. Hãy giữ đầu tương đối thẳng và cúi nhẹ tự nhiên, không cúi quá.
Khi này, hãy ngậm miệng lại và chỉ thở bằng mũi. Hít và thở tự nhiên, nhẹ nhàng theo nhu cầu của cơ thể. Lưỡi chạm nhẹ lên hàm răng trên để giữ cho nước miếng không trào ra và điện cơ thể được kín.
Sau đó, chúng ta có thể tọa thiền theo hai phương pháp sau:
-
Bước đầu tập thiền đếm hơi thở (thiền sổ tức): Hít vào và thở ra bằng mũi nhẹ nhàng, đồng thời đếm số lượng hơi thở. Hít vào – thở ra đếm một, tiếp tục đếm từ 1 đến 10, sau đó quay về đếm lại từ 1. Nếu nhầm số, hãy bắt đầu đếm lại từ 1.
Phương pháp này đơn giản nhưng giúp chúng ta tập trung và lắng tâm tốt.
-
Thiền quán: Phương pháp này là thiền theo mô phỏng những hình tượng và tư duy thuận thiện. Tự đặt ra các vấn đề cần giải quyết và tư duy theo hướng bỏ ác hướng thiện. Ví dụ: tư duy để không làm các việc sát hại, trộm cắp, ngoại tình hoặc nghiện ngập.
Khi ngồi thiền như vậy, chúng ta sẽ tập trung và đưa ra quyết định sáng suốt, tránh bị cảm tính chi phối và làm mờ lý trí. Thiền định giúp ta có quyết định sáng suốt.
Bước 3: Xả thiền
Khi kết thúc ngồi thiền, hãy thực hiện các động tác xả thiền sau:
- Mở mắt to.
- Nhẹ nhàng di chuyển thân thể, có thể bẻ cổ hoặc ngoáy cổ nhẹ nhàng. Đây là những động tác làm cho cơ thể trở lại trạng thái bình thường.
- Xoa mắt bằng cách xoa hai bàn tay vào nhau để làm ấm, sau đó cử động bàn tay xoa từ trong ra ngoài, xuống mí mắt.
- Tiếp theo, xoa mũi và xoa mặt. Sau đó, xoa tai từ phía sau ra phía trước. Tai có rất nhiều huyệt liên quan đến toàn bộ cơ thể, việc xoa tai này giúp giảm bệnh tật và làm đẹp da. Tiếp tục xoa trán rồi xoa miệng và môi.
Động tác xoa mặt khi xả thiền
Sau đó, sử dụng ngón tay cào nhẹ phần đầu từ phía trước ra phía sau. Tiếp tục xoa vai và vuốt người, dùng bàn tay vuốt sau lưng như mát-xa cơ thể để khí huyết lưu thông.
Dùng ngón tay cào đầu từ đằng trước ra đằng sau nhiều lần
Sau khi xoa xong cơ thể, dùng tay dỡ chân ra và duỗi thẳng chân, sau đó xoa bóp từ đùi xuống chân cho đến khi chân cảm thấy thoải mái. Hai gan bàn chân chứa đựng nhiều huyệt liên quan đến toàn bộ cơ thể, vì vậy hãy xoa bóp gan bàn chân nhiều lần. Đặc biệt, nếu bạn xoa bóp gan bàn chân trước khi đi ngủ, giấc ngủ sẽ ngon và sâu hơn.
Dùng tay dỡ các chân đặt xuống đất
Xoa bóp chân cho đỡ mỏi sau khi ngồi thiền
Bước 4: Hồi hướng công đức
Sau khi ngồi thiền, chúng ta sinh ra một năng lượng gọi là công đức. Sử dụng công đức này vào việc gì thì gọi là hồi hướng.
Ví dụ, chúng ta có thể hồi hướng công đức cho việc thi cử sắp tới hoặc mong cầu sự tốt đẹp và may mắn trong công việc.
Để hồi hướng công đức, chúng ta có thể nói: “Con kính lạy chư Phật, con xin hồi hướng công đức tọa thiền hôm nay cho…” (đọc những việc chúng ta mong cầu).
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã tìm được cách ngồi thiền đúng phương pháp, giúp tâm an, sáng suốt để sống và làm việc hiệu quả hơn mỗi ngày. Nếu còn thắc mắc về cách ngồi thiền, hãy để lại bình luận dưới bài viết.
