Tại sao nốt ruồi có thể là dấu hiệu ung thư?
Nổi lên từ bề mặt da, nốt ruồi có thể góp phần tiên lượng bệnh ung thư. Tuổi cao, tiếp xúc với tia UVB và các chất độc hại, số lượng nốt ruồi, tiền sử ung thư hắc tố của cả gia đình, cũng như những yếu tố di truyền và thai kỳ có thể tăng nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là những thông tin chi tiết bạn cần biết để nhận biết những nốt ruồi có nguy cơ ung thư.
Vai trò của tuổi tác và tiếp xúc với tia UVB
Nguy cơ phát triển ung thư hắc tố gia tăng khi bạn lớn tuổi. Đặc biệt, việc tiếp xúc với tia UVB là yếu tố môi trường quan trọng có thể làm tăng nguy cơ phát triển khối u hắc tố ác tính. Những người thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường phơi nắng, tắm nắng hoặc bị cháy nắng có nguy cơ mắc ung thư hắc tố cao hơn. Tuy nhiên, không phải ai tiếp xúc với tia UV cũng phát triển ung thư hắc tố. Điều này chỉ là một trong những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi.
Tiếp xúc với các chất độc hại và nốt ruồi
Tiếp xúc với các hóa chất độc hại như dung môi hydrocarbon, amiăng, kim loại cũng có thể gây tăng khả năng xuất hiện nốt ruồi báo ung thư và các khối u ác tính. Những người có nhiều nốt ruồi (trên 100) hoặc các nốt ruồi không điển hình có nguy cơ cao phát triển ung thư hắc tố cao hơn. Tuy nhiên, việc có nhiều nốt ruồi không đồng nghĩa với việc chắc chắn mắc bệnh. Trong trường hợp này, cần thận trọng khi tiếp xúc với tia UV và kiểm tra nốt ruồi thường xuyên hơn.
Yếu tố di truyền và tiền sử bệnh
Có người thân trong gia đình mắc ung thư hắc tố và từng mắc bệnh ung thư hắc tố là những yếu tố di truyền và tiền sử bệnh tăng nguy cơ phát triển ung thư. Một số nghiên cứu cho thấy, khoảng 3,4% bệnh nhân từng mắc ung thư hắc tố ở giai đoạn ban đầu có tổn thương thứ hai. Ngoài ra, những bệnh nhân ghép tạng và những trường hợp ức chế miễn dịch khác có nguy cơ mắc bệnh tùy thuộc vào mức độ ức chế miễn dịch. Trẻ em trong nhóm này có khả năng mắc ung thư hắc tố gấp 3 lần dân số bình thường, đôi khi còn tăng đến 6 lần.
Tính chất sinh học và vai trò của thai kỳ
Nguy cơ phát triển ung thư hắc tố phụ thuộc vào tính chất sinh học của cơ thể. Người có da tái, da kém thích ứng với ánh sáng, tóc, mắt màu sáng và có tàn nhang có nguy cơ cao hơn. Bệnh nhân bạch tạng, do thiếu melanin bảo vệ trước ánh sáng, cũng có nguy cơ mắc bệnh cao. Ngoài ra, bệnh nhân xơ bì sắc tố và các nhóm có khả năng bảo vệ kém đối với ánh sáng cũng có nguy cơ tương tự. Estrogens trong thai kỳ cũng có vai trò trong ung thư hắc tố, tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng xác nhận sự gia tăng nguy cơ mắc bệnh khi sử dụng estrogen.
Làm sao để nhận biết nốt ruồi báo ung thư?
Nếu bạn nhận thấy có sự thay đổi về màu sắc, kích thước hoặc hình dạng của nốt ruồi, hãy đến gặp bác sĩ da liễu hoặc tốt hơn là bác sĩ chuyên khoa ung thư để được chẩn đoán kỹ hơn. Đồng thời, bạn nên kiểm tra nốt ruồi nếu chúng chảy máu, ngứa hoặc đau đớn.
Bạn có thể tự kiểm tra nốt ruồi ung thư da bằng gương hoặc nhờ ai đó giúp. Hãy chú ý đến vùng da thường phơi nắng như tay, cánh tay, ngực, cổ, mặt, tai, chân và lưng. Đối với những nốt ruồi không thay đổi theo thời gian, bạn không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy bất kỳ biểu hiện nào theo quy luật ABCDE như bất đối xứng (A), bờ không đều hoặc lan tràn (B), màu sắc không đồng nhất (C), đường kính lớn hơn 5mm (D) và lan rộng hoặc tiến triển (E), hãy đến gặp bác sĩ da liễu hoặc bác sĩ chuyên khoa ung thư ngay vì đó có thể là nốt ruồi báo ung thư da.
Ung thư hắc tố có thể gây chảy máu và loét trong một số trường hợp. Điều này thường xảy ra trong 10% trường hợp ung thư hắc tố tại chỗ và 54% ung thư ở giai đoạn muộn, đồng thời là dấu hiệu tiên lượng xấu. Khối u thường xuất hiện trên các nốt ruồi bẩm sinh và thường gặp ở vùng thân (24%), đầu cổ (20%) và chi (10%). Ung thư hắc tố thường di căn hạch và có thể to nhanh, thậm chí lớn gấp nhiều lần so với khối u. Các hạch di căn có thể đứng thành chùm và gây đau. Bên cạnh đó, u có thể đi kèm với các cục nổi dưới da. Các cơ quan như phổi, gan và não thường bị di căn, và triệu chứng đi kèm tùy thuộc vào bộ phận và giai đoạn của bệnh, ví dụ như khó thở và đau đầu.
Trên thực tế lâm sàng, ung thư hắc tố được chia thành 4 loại: ung thư hắc tố thể lan rộng theo bề mặt (70%), ung thư hắc tố thể phẳng (4 – 10%), ung thư hắc tố thể cục (8 – 20%), ung thư hắc tố thể nốt ruồi son (5 – 10%) và ung thư hắc tố không xếp loại (0 – 5%).
