Trận động đất tại Tứ Xuyên ngày 12/5/2008 là một bi kịch không thể nào quên trong lịch sử Trung Quốc. Sự thiệt mạng của hơn 70,000 người, 18,000 người mất tích và hàng triệu người phải đối mặt với sự hủy hoại từ thiên tai đã khiến người dân Trung Quốc nhận thức rõ hơn về khái niệm “quả báo”. Đây là hậu quả đắng cay mà người dân Trung Quốc phải gánh chịu do những tội lỗi mà họ đã gây ra.
Hãy nhớ lại phát biểu của nữ minh tinh Hollywood, Sharon Stone, tại LHP Cannes năm 2008: “Tôi không vui với những gì người Trung Quốc đã đối xử với người Tây Tạng. Sau trận động đất và những việc đã xảy ra, há chẳng phải là nghiệp chướng sao? Gieo gió thì gặt bão thôi”. Những lời này đã gây ra một “trận động đất” tại Trung Quốc, khiến Sharon Stone cảm thấy dư chấn tồi tệ dù cô ở cách nửa vòng Trái Đất.
Vấn đề ở đây là, ngày nay người Trung Quốc đã mơ hồ và khó chấp nhận khái niệm “Nhân – Quả”, một quy luật quen thuộc trong văn hóa Á Đông và đã tồn tại trong văn hóa Trung Quốc hàng ngàn năm. Vậy Nhân – Quả là gì?
Theo Phật giáo, một bộ phận của Tam giáo “Nho, Thích, Lão”, Nhân – Quả là một pháp lý, một quy luật vũ trụ có nguồn gốc từ Phật giáo. Trong quy luật Nhân – Quả, “Nhân” đề cập đến nguyên nhân từ quá khứ, trong khi “Quả” là kết quả hoặc hậu quả diễn ra ở hiện tại hoặc tương lai, bắt nguồn từ “Nhân”. Tùy thuộc vào cách con người phản ứng (suy nghĩ, hành động) với tình huống đó, quả báo của tương lai sẽ được hình thành. Đây là một quy luật không thể tránh được trong vòng luân hồi.
Phật đã dạy rằng: “Cha làm điều chẳng lành, con không chịu thay được; con làm điều chẳng lành, cha không chịu thay được. Làm lành tự được phúc, làm dữ tự mang họa”. Điều này có nghĩa là hành động của chúng ta sẽ mang đến phúc hay họa cho chính chúng ta. Kinh Nhân – Quả cụ thể rằng: “Muốn biết Nhân đời trước, xem sự hưởng đời nay. Muốn biết Quả đời sau, xem việc làm kiếp này”. Kinh Pháp Cú dạy rằng: “Khi mà nghiệp ác chưa thành, người làm điều ác tưởng mình vui thôi! Đến khi nghiệp ác tới rồi, người ta mới thấy cuộc đời khổ đau. Khi mà nghiệp thiện chưa thành, người làm điều thiện tưởng mình khổ thôi! Đến khi nghiệp thiện tới rồi, người ta mới thấy cuộc đời an vui”.
Nhân – Quả không chỉ tương ứng với hành động cá nhân mà còn bao hàm cả cộng đồng. Biệt nghiệp là quả báo của cá nhân, trong khi cộng nghiệp là quả báo của cả cộng đồng.
Khái niệm Nhân – Quả không chỉ xuất hiện trong Phật giáo mà còn tồn tại trong nhiều lĩnh vực khác nhau, ví dụ như vật lý học với Định luật 3 Newton. Đó chính là một ví dụ rõ ràng về quy luật Nhân – Quả.
Nhân – Quả cũng đã trở thành một phần của văn hóa truyền thống. Những thành ngữ như “Trồng dưa được dưa, trồng đậu được đậu” hay “ác giả ác báo” đã trở thành những ví dụ tiêu biểu cho khái niệm Nhân – Quả trong văn hóa dân gian Việt Nam.
Tuy nhiên, Nhân – Quả không chỉ tồn tại trong văn hóa Phương Đông mà còn được biểu hiện ở nhiều quốc gia khác trên thế giới, dù với các khía cạnh và tên gọi khác nhau. Chẳng hạn trong Kinh Thánh Cơ Đốc, chúng ta cũng có câu: “Ai gieo giống, sẽ gặt quả tương ứng”.
Nhân – Quả không chỉ là một khái niệm tâm linh mà còn có cơ sở khoa học. Nó là cách mà vũ trụ vận hành, và không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, điều quan trọng là quy trình Nhân – Quả thực hiện như thế nào, khi nào Nhân gieo và khi nào Quả gặt. Cách thức báo ứng của Quả ra sao và Nhân – Quả có thể thay đổi được không… Đây là những điều cần chú ý mà ít ai để ý.
Nhân – Quả không là chuyện riêng của người Trung Quốc. Nó tồn tại ở khắp mọi nơi, bao gồm cả Mỹ – quốc gia của Sharon Stone. Toàn nhân loại đều phải trả nghiệp quả, dù ít dù nhiều. Tuy nhiên, Trung Quốc lại mang trọng trách nặng nề nhất, và chúng ta có thể dùng nó làm tấm gương để tự nhìn thấy và sửa chữa bản thân.
Nhân – Quả không chỉ là một quy luật tương ứng với hành động cá nhân, mà nó còn bao gồm cả sự liên quan của cả xã hội. Chính vì vậy, không thể chỉ trích một số người trong chính quyền Trung Quốc mà không xem xét tinh thần và hành động của mỗi cá nhân. Ai làm điều xấu thì chịu trách nhiệm, dù họ là kẻ thấp cỏ hay quan trọng.
Vì vậy, để chấm dứt báo ứng từ Nhân – Quả, chúng ta cần thay đổi tư duy và cùng nhau hướng tới hành động thiện lành. Chúng ta không thể quên câu nói: “Bồ Tát sợ Nhân, chúng sinh sợ Quả”. Hãy nhìn ra và nhận thức rằng Nhân – Quả không phân biệt giai cấp, không quan trọng địa vị, không phân biệt chính trị hay dân tộc… Đó là vấn đề của từng cá nhân, và ai làm điều ấy sẽ phải chịu trách nhiệm.
(Bài viết chỉ thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết là quan điểm của trang web Khám Phá Lịch Sử)
Nguồn: Khám Phá Lịch Sử
