Trong tâm trí của chúng ta, khi nhắc đến Quán Thế Âm Bồ Tát, hình ảnh một người phụ nữ thường hiện ra. Vì vậy, chúng ta quen gọi vị Bồ Tát này là Phật bà. Truyện Tây Du Ký cũng tưởng tượng Quán Thế Âm là một nữ nhân với vẻ đẹp hiền hậu, mang trong tay bình cam lộ và cành dương liễu để vẩy nước cứu khổ chúng sinh. Nhưng thực tế, theo Hòa thượng Thích Thanh Từ trong cuốn Phật pháp tại thế gian, Quán Thế Âm không phải nam hay nữ. Vị Bồ Tát này hiện thân tùy theo nhu cầu cứu độ của chúng sinh.
Đa Năng Và Vô Lượng
Quán Thế Âm Bồ Tát có thể hiện thân thành nam hay nữ tùy thuộc vào nguyện vọng của những ai cầu cứu. Vì vậy, không có đáp án chính xác cho câu hỏi liệu Quán Thế Âm là nam hay nữ. Quán Thế Âm còn có nhiều hiện thân khác nếu cần thiết để cứu độ tất cả chúng sinh. Điều này cho thấy Quán Thế Âm Bồ Tát không bị giới hạn bởi bất kỳ giới tính nào.
Tại Sao Lại Tượng Trưng Bằng Hình Ảnh Nữ
Trong cuốn Phật pháp tại thế gian, Hòa thượng Thích Thanh Từ giải thích rằng việc tượng trưng Quán Thế Âm Bồ Tát dưới hình ảnh một người phụ nữ có nguồn gốc từ quan niệm truyền thống của người Việt Nam. Trong tư duy của người Việt, cha thường được kỳ vọng mang tính nghiêm trọng và nghiêm khắc, do đó gọi là “nghiêm phụ”. Trái lại, mẹ thì được liên kết với sự dịu dàng và nhẹ nhàng, trong việc dạy dỗ con cái, mẹ khuyến khích con trẻ bằng lời nhắc nhở, không phạt mắng, và được gọi là “từ mẫu”.
“Cha thì nghiêm, mẹ thì từ. Bồ tát Quán Thế Âm tu hạnh từ bi, thường cứu khổ chúng sinh, nên người ta thường xưng tán ngài là Đại tỷ Đại bi Quán Thế Âm Bồ Tát. Hạnh đại tỷ của ngài là lúc nào cũng an ủi, nhắc nhở, khuyên lơn, đem lại nguồn an vui cho tất cả chúng sinh. Ở đâu có tiếng than, có nỗi khổ, ngài đều đến để cứu vớt. Vì vậy ngài tượng trưng cho tâm hạnh từ bi. Hạnh từ bi thì gần với tình thương của người mẹ, nên người ta tạc tượng ngài là nữ”, Hòa thượng Thích Thanh Từ giải thích.
Hình Ảnh Tượng Trưng
Hình ảnh của Quán Thế Âm Bồ Tát với tay trái cầm bình cam lộ và tay phải cầm cành dương liễu có ý nghĩa sâu xa. Kinh Phổ Môn có câu: “Nam mô thanh tịnh bình thùy dương liễu Quan Âm Như Lai cam lộ sái tâm nguyện”. Câu kinh này gợi lên ý nghĩa rằng bình thanh tịnh chứa đựng nước cam lộ và cành dương liễu làm cho tâm trí con người được mát mẻ. Điều này biểu trưng cho nguyện vọng của Bồ Tát Quán Thế Âm.
Nước cam lộ đại diện cho lòng từ bi, rưới tới đâu là đem tình thương đến đó, làm mát mẻ và êm dịu mọi sự đau khổ của chúng sinh. Bình thanh tịnh biểu trưng cho giới đức. Việc tuân thủ giới đức giúp cho tâm hồn trở nên trong sạch và thanh tịnh. Chỉ có tâm hồn trong sạch và thanh tịnh mới có thể chứa đựng lòng từ bi.
Cành dương liễu yếu mềm và dẻo dai, biểu trưng cho đức nhẫn nhục. Để có thể lan tỏa lòng từ bi đến chúng sinh, chúng ta cần có đức nhẫn nhục. Đôi khi, khi gặp khó khăn, khi có những người không hợp đạo lý, chúng ta cần tỏ ra kiên nhẫn, để giúp đỡ và hòa giải với mọi người, phục vụ cuộc sống.
Quán Thế Âm Bồ Tát không phân biệt giới tính. Dưới hình ảnh một người phụ nữ, Quán Thế Âm truyền đạt những ý nghĩa cao cả về tình thương, từ bi và đức nhẫn nhục. Đó là lý do tại sao, trong tưởng tượng của chúng ta, Quán Thế Âm Bồ Tát thường được tượng trưng bằng hình ảnh của một người phụ nữ.
Đọc thêm về Khám Phá Lịch Sử để khám phá thêm nhiều bài viết thú vị về lịch sử và văn hóa.
