Thiền sư Vạn Hạnh – một con người đầy tài năng và tinh thông. Sinh ra trong họ Nguyễn tại châu Cổ Pháp (nay thuộc thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh), từ thuở nhỏ ông đã tỏ ra thông minh vượt trội. Ông học rất giỏi các môn Nho, Lão, Phật và đã nghiên cứu về hàng trăm bộ luận Phật giáo.
Khi ông 21 tuổi, ông quyết định xuất gia và tu học cùng với thiền sư Ðịnh Tuệ dưới sự chỉ dẫn của thiền sư Thiền Ông tại chùa Lục Tổ. Sau khi Thiền Ông mất, ông dành thời gian để thực hành Tổng Trì Tam Ma Ðịa. Do đó, mọi lời ông nói trở nên quan trọng và được thiên hạ công nhận. Ngay cả vua Lê Ðại Hành cũng rất kính trọng ông.
Năm 980, Hầu Nhân Bảo từ nhà Tống đã đem quân sang núi Cương Giáp Lãng định xâm chiếm nước Đại Cồ Việt. Vua Lê Ðại Hành triệu ông đến để hỏi ông liệu nếu đánh thì có thắng hay thua. Ông đáp rằng trong vòng từ ba đến bảy ngày, kẻ thù sẽ rút lui. Lời này đã được chứng minh là đúng. Khi vua Lê Ðại Hành muốn can thiệp vào Chiêm Thành để cứu sứ giả bị bắt giữ, ông đã khuyên vua rằng đây là cơ hội không thể bỏ qua. Và theo lời ông, quân Lê đã thành công trong cuộc tấn công.
Trong cuộc vận động để Lý Công Uẩn lên ngôi, ông đã có ảnh hưởng đến tâm lý của quần chúng bằng cách sử dụng sấm truyền một cách rất hiệu quả. Cuốn sách Thuyền Uyển Tập Anh đã ghi lại một số phương pháp ông đã sử dụng. Ví dụ, khi Lê Ngọa Triều thực hiện chính sách bạo ngược và bị dư luận ghét bỏ, tại Cổ Pháp xuất hiện một con chó trắng với hai chữ “thiên tử” trên lưng nó bằng lông đen. Thiên hạ đồn rằng con chó này tượng trưng cho năm Tuất và một bậc thiên tử sẽ sinh ra trong năm Tuất (năm 1010).
Ngày Rằm tháng Năm năm Thuận Thiên thứ 9 (30 tháng 6 năm 1018), sau khi ông đã thành tựu công đức cao quý, Vạn Hạnh đã triệu tập đồ chúng lại, dặn dò và đọc bài kệ trước khi nhập niết bàn. Vua Lý Thái Tổ và tất cả các triều thần của nhà Lý đã đến chùa Tiêu Sơn (Bắc Ninh) để làm lễ Trà tỳ và thỉnh Xá lợi của ngài.
Vua Lý Nhân Tông (1072-1127) đã sáng tác một bài kệ “Truy tán Vạn Hạnh thiền sư”. Toàn bộ bài kệ như sau: “Thân như bóng chớp có rồi không, Cây cối xanh tươi thu não nùng. Mặc cuộc thịnh suy đừng sợ hãi, Kìa kìa ngọn cỏ giọt sương đông”.
Trước năm 1975, miền Nam Việt Nam có một trường Đại học mang tên ông là Viện Đại học Vạn Hạnh. Hiện nay, nhiều thành phố ở Việt Nam có tên đường “Sư Vạn Hạnh” nhằm tưởng nhớ vị thiền sư đã để lại nhiều dấu ấn trong lịch sử dân tộc. Bài Sấm – Vĩ của Vạn Hạnh được ghi lại trong Đại Việt Sử ký toàn thư: “Gốc cây thăm thẳm, Ngọn cây xanh xanh. Cây hoa đào rụng, Mười tám hạt thành. Cành đông xuống đất, Cành khác lại sanh. Đông mặt trời mọc, Tây sao ẩn hình. Sáu bảy năm nữa, Thiên hạ thái bình”.
Hãy cùng khám phá thêm về lịch sử và văn hóa tại Khám Phá Lịch Sử.
