Năm 1209, sau khi dẹp loạn Quách Bốc và đưa Lý Cao Tông trở lại kinh đô, Trần Lý, thân phụ của Trần Tự Khánh, được ban thưởng hậu hĩnh. Tiếp tục nhiệm vụ bình định các thế lực cát cứ còn sót lại, Trần Lý đã tử trận. Gánh nặng trách nhiệm quân sự lúc này đè nặng lên vai Trần Tự Khánh, người em trai tài giỏi của Trần Thừa. Một trang sử mới, trang sử hào hùng của vương triều Trần, bắt đầu từ đây.
Nội dung bài viết
Thời thế tạo anh hùng: Trần Tự Khánh nắm giữ binh quyền
Vua Lý Cao Tông băng hà vào năm 1210, Lý Huệ Tông lên ngôi khi còn quá trẻ. Triều đình non yếu, trong khi đất nước vẫn còn rối ren bởi tàn dư của Quách Bốc và các thế lực cát cứ họ Đoàn ở Hải Dương, Hải Phòng; họ Trần ở Thái Bình, Nam Định; họ Nguyễn ở Quốc Oai, Sơn Tây; cùng nhiều thế lực nhỏ lẻ khác rải rác khắp nơi. Giữa bối cảnh loạn lạc ấy, Trần Tự Khánh nổi lên như một ngôi sao sáng giữa trời đêm. Với tài thao lược và sự trợ giúp đắc lực của cậu ruột là Tô Trung Từ, Trần Tự Khánh đã đánh dẹp tàn dư Quách Bốc ở Khoái Châu (Hưng Yên ngày nay), thu phục các đốc quân, tù trưởng địa phương, lập nên nhiều chiến công hiển hách, khiến thanh thế họ Trần vang xa.
ban do hong chau.jpg
Mâu thuẫn nội bộ và cuộc đấu tranh quyền lực
Công lao dẹp loạn, ổn định đất nước của Trần Tự Khánh là không thể phủ nhận, nhưng cũng chính vì thế mà ông trở thành cái gai trong mắt nhiều người trong triều, đặc biệt là một số tôn thất nhà Lý vốn bất mãn với việc ngoại thích nắm giữ binh quyền. Họ tìm cách ly gián vua Lý Huệ Tông với Trần Tự Khánh, thậm chí còn tác động đến Đàm Thái hậu, khiến bà gây khó dễ cho Trần Thị Dung, nguyên phi của vua. Mâu thuẫn nội bộ ngày càng sâu sắc, dẫn đến những cuộc xung đột quân sự giữa họ Trần và các thế lực do triều đình hậu thuẫn.
Trần Tự Khánh: Từ bị nghi kỵ đến vị cứu tinh của triều Lý
Sự nghi kỵ của triều đình khiến Trần Tự Khánh phải đưa vua Lý Huệ Tông đến Thiên Trường. Tuy nhiên, hành động này lại bị các thế lực chống đối lợi dụng để tấn công họ Trần. Dù bị vu oan giá họa, Trần Tự Khánh vẫn một lòng trung thành với nhà Lý, tìm cách minh oan và tiếp tục đánh dẹp các thế lực cát cứ khác như họ Đinh, họ Bùi ở Ninh Bình. Sự trung thành và tài năng của Trần Tự Khánh cuối cùng cũng được Lý Huệ Tông công nhận. Năm 1216, trước tình hình rối ren của đất nước, Lý Huệ Tông buộc phải dựa vào họ Trần, phong Trần Thị Dung làm hoàng hậu, Trần Tự Khánh làm Thái úy phụ chính.
Bình định đất nước, lập lại trật tự
Trở lại nắm giữ binh quyền, Trần Tự Khánh cùng Trần Thừa và các tướng lĩnh họ Trần đã chỉnh đốn quân đội, dẹp tan các thế lực cát cứ còn lại, thu phục họ Đoàn ở Hồng Châu, đánh bại Nguyễn Nộn ở Bắc Giang, bình định các vùng Quốc Oai, Cam Giá, Phong Châu. Đến năm 1220, đất nước cơ bản được yên bình, chấm dứt hoàn toàn loạn lạc.
Kết thúc một đời người, mở ra một triều đại
Dù đã trao toàn quyền cho Trần Tự Khánh, vua Lý Huệ Tông vẫn chìm đắm trong tửu sắc, không màng chính sự. Năm 1224, Trần Tự Khánh qua đời ở tuổi 40, được truy phong Kiến Quốc Đại Vương. Sự ra đi của ông là một mất mát lớn đối với triều Lý, nhưng đồng thời cũng mở ra một thời kỳ mới, thời kỳ của vương triều Trần, một triều đại hùng mạnh và thịnh vượng bậc nhất trong lịch sử Việt Nam. Công lao to lớn của Trần Tự Khánh trong việc dẹp loạn, ổn định đất nước, xây dựng nền móng vững chắc cho vương triều Trần xứng đáng được lịch sử ghi nhớ và tôn vinh.
Tài liệu tham khảo:
- Đại Việt sử ký toàn thư.
- Việt sử kỷ yếu, Trần Xuân Sính.
- Thuyết Trần, Trần Xuân Sính.
- Địa chí tỉnh Nam Định, Trần Tự Khánh.
