Những ngày cuối năm, khi đất trời đã khép lại một năm tràn đầy những niềm vui và thử thách, các gia đình Việt Nam truyền thống tổ chức lễ cúng tạ đất để cảm tạ những vị thần linh đã che chở và bảo vệ cho gia đình suốt cả một năm vừa qua. Trong đó, Thổ Công là vị thần cao nhất được tôn kính và đón nhận sự khấn thần trước khi khấn thờ tổ tiên. Trước đây, lễ cúng Thổ Công luôn được tổ chức trước lễ cúng ông Công ông Táo. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều gia đình đã lựa chọn cúng tạ đất sau khi cúng ông Công ông Táo, bởi lễ tạ Thổ Công phải chân thành từ lòng và không bị ép buộc.
1. Thời gian làm lễ cúng tạ đất:
Lễ cúng tạ đất có thể được tổ chức cùng ngày với lễ tiễn đưa Táo Quân về trời hoặc vào một ngày sau rằm tháng Chạp và đúng ngày ông Công ông Táo về trời. Đây là một tục lệ truyền thống của người Việt Nam, dùng để tạ ơn những vị thần cai quản đất đai của gia đình. Nhiều gia đình còn tổ chức lễ cúng đất thật trang trọng, hy vọng rằng những vị thần linh sẽ phù hộ và trợ giúp gia đình trong công việc kinh doanh và cuộc sống phát đạt.
2. Ý nghĩa của việc cúng tạ đất cuối năm:
Theo tín ngưỡng của các nước châu Á, Thổ Địa là vị thần được tôn kính để trông coi đất đai của một vùng nào đó. Người sinh sống trên mảnh đất đó sẽ nhận được sự chở che và bảo hộ của thần. Vì vậy, mỗi khi có các công việc liên quan đến đất đai như xây sửa nhà, khoan giếng, khai mương, người dân thường phải cúng lễ để xin phép Thổ Công trước. Thổ Công là một trong những vị thần được tôn thờ trong gia đình, thể hiện qua bàn thờ với bát hương to nhất đặt ở giữa và hai bát hương nhỏ hơn đặt hai bên, bên trái là bát hương bà cô tổ và bên phải là bát hương gia tiên.
Lễ cúng tạ đất cuối năm là hình thức cảm ơn vị thần đất vì đã phù hộ gia đình trong suốt năm qua. Thông thường, lễ này được tiến hành trên bàn thờ gia đình. Trước đây, lễ tạ Thổ Công và lễ cúng ông Công ông Táo là hai lễ phong tục khác nhau. Tuy nhiên, hiện nay, do thời gian hạn chế, nhiều gia đình đã tổ chức cả hai lễ vào cùng một ngày, thường là ngày 23 tháng Chạp.
3. Cần chuẩn bị gì cho lễ cúng Tạ Đất:
Mỗi gia đình cần chuẩn bị lễ vật, hương hoa, và tiến hành lễ cúng theo truyền thống gia đình hoặc phong tục địa phương. Tuy nhiên, không cần phải chuẩn bị quá cầu kỳ và tốn kém không cần thiết. Quan trọng nhất là lòng thành của gia chủ khi làm lễ này.
Các lễ vật cần chuẩn bị gồm: hương nhang, đĩa gạo, đĩa muối trắng, hoa tươi (thường là hoa cúc), trầu ba lá, cau ba quả, đĩa ngũ quả, xôi trắng. Ngoài ra, có thể chuẩn bị thêm bánh kẹo, thuốc lá, chè và những lễ vật khác. Lễ mặn có thể bao gồm: gà luộc nguyên con hoặc chân giò luộc, rượu, bia và nước ngọt. Khi thắp hương, cần sử dụng đèn thờ hoặc đôi nến thay thế.
4. Mẫu văn khấn tạ đất cuối năm, cúng đất đầu năm chuẩn nhất:
4.1. Văn khấn tạ đất mẫu số 1:
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật
Tín chủ (chúng con) còn là: …..
Ngụ tại: ….
Hôm nay là ngày mùng 2 (hoặc 16) tháng …. năm ….
Gia chủ chúng con thành tâm xin dâng hương hoa lễ quả, gạo muối, giấy tiền vàng bạc, bánh kẹo, …. cúng cho các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực này.
Vậy xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực này thọ nhận chứng minh ủng hộ cho gia chủ.
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT chứng minh (3 lần)
Mô Phật – Lễ vật của gia chủ có điều gì sơ sót, gia chủ xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực niệm tình, hoan hỉ tha thứ.
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT (3 lần)
(bài cúng này nguyện 2 lần)
Khi nhang sắp tàn, đọc:
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT (7 lần)
Mô Phật – Lễ cúng tới đây đã kết thúc. Gia chủ xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực ở đâu trở về đó, và cho gia chủ xin cáo thỉnh lễ vật.
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT chứng minh (3 lần)
(trộn gạo muối rải trước, đốt giấy tiền sau)
4.2. Văn khấn tạ đất mẫu số 2:
Nam mô A di đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy:
- Chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
- Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, Ngũ phương Ngũ thổ, Phúc đức chính Thần
- Quan đương xứ thổ địa chính thần
- Thổ địa Ngũ phương Long mạch Tôn thần
Hôm nay là ngày… tháng… năm…, nhằm tiết… Chúng con là:…..
Thành tâm sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư vị Tôn Thần về việc lễ tạ thần linh Thổ Địa.
Gia đình chúng con nhờ có duyên lành mà đến an cư lạc nghiệp nơi này. Đội ơn thần linh Thổ địa che chở, ban ân, đất này được phong thủy yên lành, khí sung, mạch vượng, bốn mùa không hạn ách tai bay, tám tiết có điềm lành tiếp ứng. Trong ngoài ấm êm, toàn gia mạnh khỏe.
Nay nhằm ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con sắm sửa lễ tạ mong báo đáp ân thâm, tỏ lòng tôn kính. Cúi xin Chư vị Tôn Thần lai giáng án tiền, nhận hưởng lễ vật, chứng minh tâm đức.
Cung kính nghĩ rằng thần linh Thổ địa sẽ tùy duyên ứng biến phù hộ cho gia đình chúng con được an cư, đạt được những điều mong ước, cho nhà cao cửa rộng, cho tăng tài tiến lộc, cho nhân vật hưng long.
Âm dữ dương đồng, dốc lòng cầu khấn, cúi xin soi tận, ý khẩn tâm thành.
Kính thỉnh Bản gia tiên tổ liệt vị chân linh đồng lai hâm hưởng. Cẩn cáo!
Nam mô A di đà Phật! (3 lần)
5. Lưu ý khi làm lễ cúng Tạ Đất:
Bạn nên làm lễ tại bàn thờ Phật của gia đình, bắt đầu bằng việc cúng dường trên mười phương chư Phật, chư Bồ tát, Thánh Hiền, sau đó là cúng dường lên chư vị chư thiên, chư phật, Thổ Thần, Thổ địa, Long Thần để mong sự phù hộ của các vị. Trước khi cúng, hãy thay rửa sạch sẽ và ăn mặc chỉnh tề để thể hiện sự thành kính và nghiêm trang. Khi đọc văn khấn, cần có sự trang nghiêm và thành kính để thu hút lợi lạc đối với bản thân và gia đình.
*Lưu ý: Bài viết này được viết dựa trên bài viết gốc và mang tính chất tham khảo. Để tìm hiểu rõ hơn về lễ cúng tạ đất, hãy truy cập Khám Phá Lịch Sử.
