Cùng vào ngày rằm, người Việt đã từ lâu coi đó là một truyền thống và nét đẹp trong văn hóa dân tộc. Ngoài việc mang đến may mắn cho gia đình, ngày rằm cũng là dịp để tưởng nhớ tổ tiên. Hãy cùng “Khám Phá Lịch Sử” điểm qua chi tiết về bài cúng ngày rằm hàng tháng, bao gồm cúng Gia Tiên, Thổ Công, và ngoài trời.
1. Mâm cúng ngày rằm hàng tháng cần có những gì?
Khi cúng rằm mỗi tháng, việc chuẩn bị mâm cúng đầy đủ là điều cần thiết để mang đến nhiều may mắn. Thông thường, các lễ vật trong mâm cúng ngày 15 Âm lịch hàng tháng có những điểm khác biệt nhất định tùy tháng. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về mâm cúng ngày rằm.
1.1. Mâm cúng ngày rằm mỗi tháng
Thông thường, chúng ta sẽ cúng rằm vào ngày thứ 15 Âm lịch hàng tháng. Tuy nhiên, tùy vào từng gia đình và điều kiện, có thể cúng trước một ngày vào ngày 14 Âm lịch. Dưới đây là danh sách các lễ vật thường xuất hiện trong mâm cúng:
- Hoa tươi
- Nhang
- Bánh kẹo
- Nước
- Trầu, cau
- Trái cây
Bên cạnh đó, một vài gia đình cũng chuẩn bị mâm cúng mặn cho ông bà và tổ tiên. Mâm cúng này thường bao gồm:
- Thịt gà
- Thịt heo
- Rượu
Tuy nhiên, không quan trọng những gì có trên mâm cúng, điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành và tấm lòng chân thành của chúng ta.
1.2. Mâm cúng rằm tháng Giêng
Vào ngày rằm tháng Giêng, người ta thường chia ra mâm cúng riêng cho Phật và Gia Tiên. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về các lễ vật cần có trong mâm cúng.
Mâm cỗ chay để cúng Phật
Lễ vật trong mâm cỗ chay để cúng cho Phật thường bao gồm:
- Xôi chè
- Trái cây
- Những món đậu
- Món xào, món canh
Vào ngày này, bạn có thể chọn cúng chè trôi nước để cầu cho một năm mới tràn đầy may mắn và tươi vui. Lễ vật cúng cho Phật cần được có đủ các màu sắc để tượng trưng cho ngũ hành.
Mâm cỗ cúng mặn cho Gia Tiên
Ngoài mâm cỗ cúng Phật, gia đình không theo Phật Giáo cũng có thể cúng Gia Tiên. Mâm cúng này thường bao gồm các đồ ăn mặn, gồm có 4 chén và 6 dĩa (có thể nhiều hơn). Cụ thể là:
- 4 chén gồm bát bóng, ninh măng, chén mọc, chén miến.
- 6 dĩa gồm thịt heo, thịt gà, giò hoặc chả, nem thính hay cũng thay được bằng dĩa đồ xào, xôi, dưa muối hay bánh chưng và chén nước chấm kèo them.
1.3. Mâm lễ vật ngày rằm tháng Chạp
Theo truyền thống, ngày rằm tháng Chạp, gia chủ chỉ cần cúng mâm lễ vật đơn giản, không cần kỳ mà cần tấm lòng chân thành. Lễ vật trong mâm cúng ngày rằm tháng Chạp sẽ tùy thuộc vào điều kiện kinh tế và vùng miền của mỗi gia đình.
2. Số nén nhang được thắp cúng ngày rằm cùng với ý nghĩa
Số lượng nén nhang mà bạn thắp cúng cũng mang ý nghĩa quan trọng. Dưới đây là chi tiết về số nén nhang và ý nghĩa của chúng:
| Số nén nhang | Ý nghĩa |
|---|---|
| 1 nén | Mang lại bình an và tránh khói làm hại |
| 3 nén | Trong sạch, thể hiện sự kính trọng và cầu mong điều tốt lành |
| 5 nén | Tượng trưng cho ngũ hành và may mắn |
| 7 nén | Ánh sáng, sức mạnh và tượng trưng cho sự tăng trưởng |
| 9 nén | Nhất quán, trọn vẹn và tượng trưng cho sự thiêng liêng |
Điều này cũng phụ thuộc vào không gian thờ cúng của mỗi gia đình. Chúng ta nên thắp 1 nén nhang nếu không gian hạn chế để tránh khói và các tai nạn, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ và để phòng cháy.
3. Văn khấn ngày rằm ngoài trời (bàn thờ Thiên)
Dựa trên tín ngưỡng dân gian, thứ tự thờ tổ chức sẽ là “Trời – Phật – Thánh – Thần”. Do đó, việc cúng và thờ Trời là điều quan trọng nhất. Dưới đây là bài văn khấn ngày rằm ngoài trời ở bàn thờ Thiên:
“Kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ thần quân. Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quan trong xứ này. Con kính lạy ngài Bản gia Tiền chủ ngụ trong nhà này. Tín chủ con là ……………………………. Tuổi………………….
Ngụ tại………………………………………………………………
Hôm nay là ngày………. tháng…………năm………… (Âm lịch)
Tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương hoa trà quả, đốt nén tâm hương dâng lên trước án, thành tâm kính mời: Đức Hoàng thiên hậu Thổ Chư vị Tôn Thần, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ Địa, ngài Bản gia Táo Quân cùng Chư vị Tôn thần, ngài Bản gia Tiền Chủ.
Cúi xin Chư vị Tôn thần Bản gia Tiền Chủ thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long thịnh vượng, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm. Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì. Phục duy cẩn cáo!”4. Văn khấn rằm Thần Linh và Thổ Công
Dưới đây là bài văn khấn ngày rằm Âm lịch hàng tháng cúng Thổ Công và Thần Linh:
“Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật !
Nam mô A Di Đà Phật ! (3 lạy)
Con lạy chín phương Trời, mười Phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông Thần Quân
Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long Mạch
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn thần
Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần
Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ (chúng) con là:…… Ngụ tại: ………
Hôm nay là ngày … tháng … năm … tín chủ con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, kim ngân trà quả đốt nén hương thơm dâng lên trước án. Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên đương cai Thái Tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ Địa. Long Mạch Tôn thần, các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này. Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời thương xót tương tín chủ giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con toàn gia an lạc công việc hanh thông. Người người được bình an, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần kèm 3 lạy).”5. Bài cúng ngày rằm Gia Tiên hàng tháng
Dưới đây là văn khấn ngày rằm Gia Tiên Âm lịch hàng tháng:
“Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần).
Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương. Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị Tôn thần. Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ tỷ).
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại: …
Hôm nay là ngày Rằm tháng … năm…, gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngày Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ… nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời ông bà tiền chủ, hậu chủ tại gia về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tốt lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.
Khấn xong, vái 3 vái.“6. Văn khấn rằm tháng Giêng
Bài văn khấn rằm tháng Giêng được đơn giản hóa để thuận tiện cho mọi người đọc. Dưới đây là bài viết mẫu:
“Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại: …
Hôm nay là ngày rằm tháng Giêng năm…, gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngày Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ… nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời ông bà tiền chủ, hậu chủ tại gia về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tốt lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.
Khấn xong, vái 3 vái.“7. Những lưu ý cần biết khi cúng ngày rằm hàng tháng
Để mang lại may mắn, gia chủ và các thành viên trong gia đình cần lưu ý một số điều sau khi cúng ngày rằm:
- Mặc trang phục nghiêm chỉnh và thể hiện sự kính cẩn.
- Thờ Trời trước rồi mới thờ linh gia tiên.
- Đọc chính xác tên các vị thần linh trong văn khấn ngày rằm.
- Chuẩn bị đầy đủ các lễ vật và tuân thủ phong tục văn hóa Việt Nam.
- Chọn giờ và ngày phù hợp để đảm bảo may mắn và thuận lợi trong cuộc sống.
- Sử dụng bài văn khấn thích hợp và phù hợp với mục đích cúng bái và điều kiện gia đình.
Hy vọng những thông tin về bài cúng ngày rằm và văn khấn đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nghi lễ này. Chúc bạn và gia đình luôn nhiều sức khỏe và gặp may mắn trong cuộc sống.
