Trong văn hóa Việt Nam, tôn giáo và tín ngưỡng thờ ông bà tổ tiên luôn được đề cao. Mỗi năm, Tết Thanh Minh là dịp để con cháu nhớ về những người đã khuất. Để đảm bảo tái tạo một cách trọn vẹn, nghi lễ cúng tết thanh minh tảo mộ là điều mà chúng ta cần biết và hiểu rõ hơn. Nếu bạn chưa thực sự hiểu rõ, hãy cùng Khám Phá Lịch Sử đọc bài viết dưới đây nhé!
Tết Thanh Minh là gì?
Tết Thanh Minh (hay còn gọi là Tiết Thanh Minh) là một trong 24 tiết khí của lịch Âm. Nó bắt đầu từ khoảng 4 – 5/4, sau khi tiết xuân phân kết thúc, và kéo dài đến khoảng 20 – 21/4 theo lịch Gregory, theo múi giờ Đông Á và bắt đầu khi tiết Cốc vũ bắt đầu.
Từ thời nhà Thanh, sau khi sửa đổi lịch, tết Thanh Minh diễn ra vào ngày tiết Thanh Minh. Tại Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, và Ma Cao, đây là một ngày quốc lễ. Trong khi đó, ở các khu vực khác ở Đông Á thì không phải vậy.
Tết Thanh Minh là dịp để chúng ta tưởng nhớ và bày tỏ lòng báo hiếu với công ơn của tổ tiên đã sinh thành cho chúng ta. Vào ngày này, dù con cháu chúng ta có đi bất cứ nơi đâu, chúng ta luôn nhớ về quê hương, quay về và sum họp bên gia đình và thực hiện nghi lễ tảo mộ.
Khi nhắc đến Tết Thanh Minh, chúng ta thường nghĩ ngay đến việc lễ tảo mộ và hội đạp thanh. Công việc chủ yếu trong lễ tảo mộ là sửa sang và làm sạch các ngôi mộ của tổ tiên. Sau đó, người tảo mộ thắp vài nén hương, đốt vàng mã hoặc đặt thêm bó hoa để tri ân linh hồn người đã khuất.
Trước đây, nam nữ thanh niên còn t aprove dịp Tết Thanh Minh để du xuân, vì vậy mới có tên gọi hội đạp thanh (tức là đi dạo trên cỏ). Ngày nay, lễ hội này có lẽ không còn tồn tại ở Việt Nam, nhưng vẫn còn duy trì ở một số nơi ở Trung Quốc.
Văn khấn Tết Thanh minh ngoài mộ, nghĩa trang
Sắm đủ những lễ vật cúng Tết Thanh Minh thường bao gồm: hương đèn, trầu cau, tiền vàng, rượu thịt (chân giò, gà luộc hoặc một khoanh giò nạc), hoa quả.
Bài văn khấn Tết Thanh minh ngoài mộ, nghĩa trang
Con xin kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hương linh … (Hiển khảo, Hiển tỷ hoặc Tổ Khảo …)
Hôm nay là ngày …
Nhân tiết: …
Tín chủ (chúng) con …
Ngụ tại: …
Con và toàn thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dầy, gây dựng cơ nghiệp của … chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh … lai lâm hiến hưởng.
Con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, che chở của trời đất, cảm niệm Thần linh phù độ, cho được sự bình an, âm dương hài hoà. Con cháu chúng con xin vì chân linh … phát nguyện tích đức tu hành, làm việc tốt, cúng dâng Tin Bảo, giúp đỡ người nghèo khổ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tôn nhân để nhận phúc từ Tiên Tổ.
Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Hãy che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, mang lại điều tốt lành và xua điều dữ. Độ cho gia đạo hưng lộc, quế hờ tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhận ơn Phật Thánh.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.
Văn khấn cúng Thanh minh tại nhà
Tùy theo từng gia đình, chúng ta có thể chuẩn bị mâm cơm cúng với đầy đủ xôi, gà luộc, hoặc giò, canh măng, miến, thêm đĩa xào, hoặc chỉ thắp hương bình thường với hoa quả tươi, trà tàu, thuốc lá, để báo cho gia tiên tiền tổ, ông bà đã khuất về ngày Thanh minh.
Gia chủ nên thay quần áo một cách nghiêm túc, đứng trước bàn thờ, thắp hương, đốt đèn, sau đó khấn:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con xin kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con xin kính lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ …
Con xin kính lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia.
Hôm nay là ngày …, tháng …, năm …
Nay con giữ việc phụng thờ tên là …, tuổi …, sinh tại xã …, huyện …, tỉnh …, cùng toàn gia đình, trước bàn thờ gia tiên con cúi đầu bái lễ.
Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.
Kính dâng lễ bạc: Trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp tiết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.
Con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà … phù hộ độ trì, đề tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình con bình an, thịnh vượng, cả ba tháng mùa hè và chín tháng mùa đông đều mát mẻ, tươi tốt. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của gia đình con đều thuận buồm xuôi gió, gặp nhiều may mắn.
Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám lòng thành của toàn thể gia quyến.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần).
Những điều kiêng kỵ khi cúng Thanh minh
Khi cúng khấn trong ngày Thanh minh, chúng ta nên lưu ý một số điều sau:
- Không nên tùy tiện chọn giờ cúng.
- Không dừng chân quá lâu ở những nơi vắng vẻ và không cúng tế ở những nơi hẻo lánh.
- Hãy có lòng thành kính và không tạp niệm khi đi dâng hương.
- Phụ nữ mang bầu không nên tham gia cúng tế.
- Người bệnh không nên ra mộ khấn cúng.
- Không nên dẫm đạp lên mộ của người khác.
- Không nên chụp ảnh trong khu vực mộ.
- Không nên mua giày và khuyên không đi ra mộ vào buổi tối.
- Chú ý sửa sang bốn phía của ngôi mộ.
- Tránh cười đùa, mắng chửi, nói to tiếng.
Xem thêm:
- Cúng tất niên ngày nào tốt? Văn khấn và những việc nên làm trong ngày cúng tất niên
- Lễ vật, bài văn khấn cúng Tết Thanh Minh tại nhà và ngoài mộ
- Cách bày lễ và văn khấn cúng Ngọc Hoàng, vía trời mùng 9 tháng Giêng
Văn khấn Tết Thanh Minh tảo mộ là một phần quan trọng của tín ngưỡng và văn hóa, góp phần củng cố niềm tin của con người trong dịp Tết Thanh Minh. Hy vọng rằng một tinh thần văn hóa đẹp như thế này sẽ được truyền đi suốt mãi mãi. Cảm ơn bạn đã đọc và chúc bạn một sức khỏe tốt nhé!
