Người Việt Nam luôn tin rằng, “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Và vào những ngày Tết, không thể thiếu nghi thức lễ rước Ông Bà về ăn Tết cùng gia đình. Ngoài ra, sau Tết còn tồn tại nghi thức cúng đưa ông bà. Vậy những nghi thức này là gì? Hãy cùng Khám Phá Lịch Sử tìm hiểu thêm về điều này.
1. Cúng đưa ông bà vào ngày nào?
Chắc hẳn nhiều người thắc mắc cúng đưa ông bà vào ngày nào? Theo truyền thống từ xa xưa, vào khoảng ngày 29-30 Tết, các gia đình thường tổ chức lễ cúng mời tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu. Sau 3 ngày Tết, lại có nghi lễ cúng đưa ông bà về trời. Ở miền Nam, việc đưa ông bà này còn được gọi là lễ hóa vàng. Cúng đưa ông bà là một tục lệ hàng năm của người Việt và thường được thực hiện vào ngày mùng 3 Tết.
Trong mỗi gia đình hiện đại, thường có một mâm cỗ nhỏ để biểu thị sự tôn kính đối với tổ tiên. Đồng thời, đây cũng là dịp để các thành viên trong gia đình tụ họp, sum vầy và bày tỏ lòng thành đến các bậc đi trước. Do đó, dẫu có bận rộn như thế nào, con cháu cũng sẽ cố gắng sắp xếp để quây quần cùng nhau cúng đưa ông bà trong ngày mùng 3 Tết.
2. Lễ vật đưa ông bà gồm những gì?
Vậy lễ vật cúng đưa ông bà gồm những gì? Đây là một trong những yếu tố quan trọng trong việc thể hiện sự thành kính và tôn thờ ông bà, tổ tiên. Theo truyền thống, lễ vật thường gồm mâm ngũ quả, rượu trắng, cau trầu, đèn nến, bánh kẹo, nhang, hoa quả, cùng với mâm cỗ chay hoặc mâm lễ mặn và hai cây mía. Hai cây mía này tượng trưng cho đòn gánh vàng của người ở cõi âm và cũng có tác dụng xua đuổi ma quỷ.
3. Chuẩn bị mâm cỗ hóa vàng mùng 3 Tết
Trong bất kỳ nghi thức nào, không thể thiếu mâm cúng lễ. Vậy mâm lễ cúng đưa ông bà gồm những gì? Lễ đưa ông bà thường là bữa ăn cuối cùng của các bậc gia tiên trong ngày Tết trước khi về trời. Do đó, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng với tấm lòng thành kính nhất đến từ các bậc con cháu.
Tuy nhiên, cách bày trí mâm cỗ có thể thay đổi tùy theo điều kiện của từng gia đình. Chỉ cần đảm bảo mâm cỗ có những món cơ bản như bánh chưng xanh, nem rán, giò chả, gà luộc, xôi và các loại hoa quả tươi, đẹp mắt và ngọt lành. Đồng thời, cần chuẩn bị vàng và tiền âm một cách kỹ lưỡng để tổ tiên có đủ lệ phí khi về trời.
Đối với người miền Tây Nam Bộ, trong lễ cúng này thường không thể thiếu những món bình dân như thịt kho hột vịt, khổ qua hầm dồn thịt… Gà trống là món không thể thiếu trong mâm cúng mặn. Chọn gà trống to, khỏe mạnh, có cặp chân chắc chắn và dáng hình đẹp mắt là điều được khuyến khích trong dân gian.
Bánh chưng, bánh tét, dưa hành là những thứ không thể thiếu trong lễ cúng đưa ông bà này. Bánh chưng vuông biểu thị cho đất là nơi con người được sinh ra và lớn lên, còn bánh tét tròn biểu thị cho trời là người mẹ đang bao bọc lấy đứa con của mình, luôn dõi theo và bảo vệ con cái. Những vật phẩm này được dâng tặng lên ông bà và tổ tiên, ăn kèm với món dưa hành thêm phần ngon miệng.
Bên cạnh đó, gia chủ thường bày biện những món ăn quen thuộc khác như chả giò, nem rán, giò thủ, hay những món xào đậm đà với nhiều hương vị khác nhau, tạo nên mâm cỗ ngày mùng 3 thêm ngon miệng và hấp dẫn.
Sau khi hoàn tất lễ cúng, việc hóa vàng phải được thực hiện riêng. Phần vàng của gia thần phải được hóa trước tổ tiên nhằm tránh sự nhầm lẫn. Theo truyền thống, nơi đốt vàng thường đặt vài cây mía dài để làm “đòn gánh” cho các linh hồn mang hàng hóa theo. Sau khi hoá vàng xong, gia chủ thường vẩy vài giọt rượu cúng trên bàn để các cụ ở cõi âm có thể nhận được vàng và tiêu dùng ở âm phủ.
4. Bài văn cúng đưa ông bà ngày Tết
Bài văn cúng đưa ông bà trong ngày Tết là một phần không thể thiếu trong nghi thức này. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ về bài văn cúng này. Dưới đây là hai bài văn cúng đưa ông bà dành cho lễ hóa vàng có thể tham khảo.
4.1 Bài văn khấn lễ hóa vàng số 1
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị Tôn thần
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ, chư vị Tôn thần
Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.
Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm Tân Sửu
Chúng con là: ……………..tuổi……………….
Hiện cư ngụ tại ……………….
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án.
Kính cẩn thưa trình:
Tiệc xuân đã mãn
Nguyên đán đã qua
Nay xin thiêu hóa kim ngân
Lễ tạ Tôn thần
Rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
4.2 Bài văn khấn lễ hóa vàng số 2
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Ngài Đương niên, Ngài Bản cảnh Thành hoàng, các Ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch, Tôn thần.
Con kính lạy các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, nội ngoại Tiên linh.
Tín chủ (chúng) con là:………………………………………………..
Ngụ tại:…………………………………………………………………
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm Tân Sửu
Tín chủ con tâm thành sắp sửa hương hoa nước quả, kim ngân vàng bạc, phẩm vật trà, tửu dâng lên trước án, kính cẩn thưa trình:
Tiến Xuân đã mãn
Nguyên đán đã qua
Nay xin thiêu hoá kim ngân
Lễ tạ Tôn thần
Rước tiễn Tiên linh trở về âm giới.
Kính xin phù hộ độ trì cho con cháu được bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng. Chúng con lễ bạc cúi xin chứng giám.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Trên đây là ý nghĩa và cách thức chi tiết cho nghi lễ cúng đưa ông bà trong ngày mùng 3 Tết. Khám Phá Lịch Sử hy vọng bạn đã nhận được những lưu ý hữu ích cho việc chuẩn bị trong những ngày Tết sắp tới. Chúc bạn có một năm mới thành công và vạn sự như ý!
