Hãy cùng khám phá Phật Tánh – bản tánh tự nhiên đang hiện hữu trong mỗi chúng ta và tìm hiểu về ý nghĩa sâu sắc của nó.
Dẫn nhập
Phật Tánh, một khái niệm đầy thú vị và sâu sắc mà chúng ta cùng tìm hiểu. Nếu bạn đang tìm kiếm Phật Tánh, tôi sẽ trả lời ngay tức thì: không cần phải tìm kiếm nó. Vì khi bạn đã bắt đầu tìm kiếm nó, thì Phật Tánh đã ẩn mình trong thân thể của bạn. Khi bạn có ý niệm tìm kiếm, nó đã hiện hữu bên ngoài bạn rồi. Lý do đơn giản vì Phật Tánh đã có sẵn trong chúng ta từ trước.
Phật Tánh có sẵn trong chúng ta
Phật Tánh, hay còn gọi là Tánh giác, là khả năng tồn tại và sinh tồn của chúng ta. Nó tồn tại tự nhiên và không thể tách rời từ bản chất của chúng ta. Chúng ta có thể thấy nó trong mọi loài sinh vật, từ con chó cho đến những đám mây trên trời. Tuy nhiên, chỉ có con người có ý thức và khả năng nhìn thấy và hiểu biết về Phật Tánh. Chúng ta có khả năng nhận biết và hiểu về sự tồn tại của nó nhờ vào ý thức và khả năng phân biệt của chúng ta. Đó là điều khác biệt giữa con người và những loài khác.
Phật Tánh là gì?
Phật Tánh chính là Tánh Giác – khả năng giác ngộ tự thân, cái vô sinh tử, cái vô biến đổi, cái tuyệt đối và chân thật. Nó là trái tim từ bi, là cái tốt đẹp, lý tưởng nhất. Khái niệm này đã được nhiều nhà Phật giáo giải thích từ thời Đức Phật dạy. Đại thừa là một môn phái tập trung vào việc tu tập và phát triển Phật Tánh, và gọi nó là Kiến Tánh thành Phật. Xưa kia, Đạo sanh đã nói rằng Phật Tánh tồn tại trong tất cả chúng sanh, và Nhất Xiển Đề cũng nêu rõ rằng Phật Tánh có thể tồn tại trong mỗi con người và chúng ta có thể trở thành Phật.
Phật Tánh còn được gọi là Pháp thân. Chữ Phật ở đây không chỉ đơn thuần là một người hay một linh hồn cao cả, mà là sự hiện hữu của mọi vật trên trái đất. Tuy nhiên, chỉ có con người được trang bị ý thức để nhận biết, trong khi các sinh vật khác không. Tất cả các vật tự nhiên đều có bản chất của mình, tự bảo vệ sự tồn tại của chúng. Nếu không tự bảo vệ, chúng sẽ sinh sản rất nhanh như con chuột sinh con.
Phật Tánh trong chúng ta
Phật Tánh cũng được gọi là Tánh giác. Đối với con người, nó có hai mức độ giác ngộ – giác ngộ đầu và giác ngộ thứ hai. Cả hai đều là Phật Tánh và là cốt lõi của việc tu tập tìm kiếm giải thoát. Giác ngộ đầu tiên là khả năng biết của bản thân chúng ta, được tạo ra bởi ý thức phân tích. Giác ngộ thứ hai mới được coi là Tánh biết, là khả năng hiểu biết và nhận thức sự vật. Việc hiểu nhận đó là giác ngộ thứ hai, còn giác ngộ đầu tiên chỉ đơn giản là sự biết.
Không chỉ con người mới có giác ngộ, mà cả mọi vật đều có giác ngộ đầu tiên. Tuy nhiên, chỉ con người mới có giác ngộ thứ hai, và chính nhờ có nó, chúng ta có thể tu tập để trở thành Phật và giải thoát khỏi vòng luân hồi. Cả hai loại giác ngộ đều là Phật Tánh. Đại thừa đã nói rõ về Phật Tánh trong hai kinh Pháp hoa và Đại bát niết bàn.
Phật Tánh: Khám phá bên trong chúng ta
Phật Tánh là Tánh Giác. Nó là cái tồn tại vô biên, tinh thể của Phật. Nếu không có Phật Tánh, chúng ta sẽ không bao giờ đạt được sự giác ngộ trong thế gian này. Khi Đức Phật nhìn nhận một cách vô ngã và khách quan, đó là pháp – luật tắc, chân lý hay sự tồn tại; và Phật Tánh là cái mà tạo ra luật pháp. Phật Tánh có thể tương tác với pháp, nhưng kinh nghiệm của Đại thừa chủ yếu được mô tả trong phạm vi Phật Tánh. Nó là sự kết hợp giữa trí tuệ đặc biệt và thái độ thụ động hoặc kham nhẫn. Đối với Đức Phật, không có sự phân biệt giữa người trị liệu và đối tượng được trị liệu. Ngài hoà nhập vào bản chất tuyệt đối và trái tim bên trong chúng ta.
Vào lúc nhận biết sự giác ngộ, chúng ta nhận ra rằng tất cả mọi vật, từ đá và cây cối cho đến các sinh vật, đều tồn tại theo qui luật tự nhiên và biết cách sinh tồn. Chúng không biết cách tồn tại nhưng lại hoạt động theo qui luật tự nhiên. Chúng không có ý thức phân tích nhưng có khả năng tồn tại và hoạt động vì bản chất biết như vậy. Ngay cả con chó cũng có Phật Tánh nhưng lại không có ý thức, không biết rằng nó tồn tại, vì vậy khi nhìn vào gương, nó sủa vì không biết nó là ai. Nhiều người nhầm lẫn rằng Tánh giác là chỉ có giác ngộ đầu tiên mà không hiểu rằng con người còn có giác ngộ thứ hai. Chính nhờ sự giác ngộ thứ hai này, con người tìm cách thoát khỏi vòng luân hồi và đạo Phật mới ra đời, vì vòng luân hồi chính là nơi chứa đựng nỗi khổ lớn nhất của con người. Tu đạo Phật là phát triển sự biết và sự giác ngộ lần thứ hai, và nhờ đó mà ta có thể tu tập.
Cây cối có Phật Tánh không?
Cây cối cũng có Phật Tánh, chúng không hề tan biến và càng lớn lên, càng tích lũy. Chúng tiến bước đến phía trước mà không bao giờ lui về sau. Chúng làm cho thế giới trở nên tươi đẹp và thuần khiết hơn, đưa mọi thứ đến gần cái tuyệt vời, cao cả, tuyệt đẹp và thánh thiện.
Mỗi loài sinh vật đều có Phật Tánh của riêng mình, dù loài nào cũng có khả năng trở thành Phật. Không trừ loài nào, không ai mà không có khả năng trở thành Phật. Như Kinh Pháp Bảo Đàn nói: “Dẫu người ngu hay người trí hiểu đều có Phật Tánh như nhau. Chỉ khác nhau ở việc có giác ngộ hay chưa. Đó là lý do tại sao có người ngu và người trí.”
Phật Tánh cũng là Chân Như, Tánh chân thật và không biến đổi, không sinh ra không mất đi. Nhưng đối với những người ngu và độn trí, vì bị nhiều dục vọng và ràng buộc, nó sẽ tạm thời mờ đi. Nhưng đối với những người trí ít tham, ít dục vọng và tu tâm lâu ngày, Chân Như và Phật Tánh sẽ dần dần hiện ra và xuất hiện lần lượt.
Khám phá Phật Tánh bên trong chúng ta
Phật Tánh là một khái niệm sâu sắc và phức tạp. Nó dường như vượt lên trên ý thức của chúng ta. Chỉ có những người ngồi thiền và nhận được sự giác ngộ mới thấu hiểu được Phật Tánh, Chân như, Chân tâm. Ý thức phân biệt không thể can thiệp vào sự giác ngộ này, chúng ta phải buông bỏ việc tìm kiếm lời giải thích.
Để hiểu rõ hơn về Phật Tánh, ta cần tư duy và suy nghĩ, nhưng các vị Thiền sư hàng đầu đã khuyến nghị chúng ta không nên bám trụ vào suy nghĩ. Thay vào đó, họ khuyên chúng ta tu tập thiền định để khám phá Phật Tánh bằng cách trực giác. Bằng cách tu tập, ta có thể tha thứ và thả lỏng mọi ý thức và để Phật Tánh tỏa sáng.
Kết luận ban đầu là chúng ta không bao giờ tìm thấy được Phật Tánh, bởi vì khi ta nhận thấy, ta đã trở thành Phật rồi. Tuy nhiên, chúng ta phải sử dụng ngôn ngữ để miêu tả Phật Tánh, để người khác nhìn thấy và tìm thấy nó trong chính mình. Chúng ta có thể coi mình là các nhà khoa học tìm kiếm Phật Tánh bên trong chúng ta. Vậy chúng ta tìm kiếm Phật Tánh như thế nào?
Dĩ nhiên, chúng ta cần sử dụng ý thức phân biệt và suy nghĩ, nhưng các người tu lâu năm lại cho biết chúng ta phải buông bỏ sự bám trụ và tìm hiểu Phật Tánh thông qua trực giác. Bằng cách này, chúng ta đi vào sự vô thức không kiểm soát được. Tánh giác xem như trực giác, là phần vô thức mà chúng ta không thể kiểm soát.
Trong kết thúc, việc giải thích về Phật Tánh có vẻ khó hiểu và không ai có thể mô tả nó một cách chính xác. Chưa có ai ngộ đạo, nhận thức rõ Phật Tánh là gì, vì vậy chưa có giải thích nào được coi là chính xác nhất. Khi Đại thừa đưa ra khái niệm về Phật Tánh để truyền đạt, nó đã chứng minh rằng chúng ta có Phật Tánh và có thể trở thành Phật. Điều đó tạo ra những giả thuyết về Phật Tánh như thiền sư Suzuki đã viết. Đại thừa chống lại giả thuyết Nguyên Thủy rằng chỉ có A La hán mới có thể trở thành Phật. Đối với Đại thừa, Phật Tánh là điều tuyệt vời và siêu việt. Thực tế, chỉ có Phật mới hiểu được Phật Tánh. Tánh giác hiển hiện dần dần khi ta tu tập và tu dưỡng Tánh. Vậy với kết luận ban đầu, khi bạn bắt đầu tìm kiếm Phật Tánh, bạn đã tìm thấy rồi.
